Ổ cứng máy tính là một trong những phát minh quan trọng nhất trong lịch sử công nghệ lưu trữ.
Từ những ổ đĩa cồng kềnh nặng hàng trăm kg chỉ lưu được vài MB, đến những ổ SSD NVMe siêu tốc hiện nay có dung lượng hàng chục TB.
Bài viết này sẽ tổng hợp chi tiết sự phát triển của ổ cứng từ trước tới nay.
1. Ổ cứng đầu tiên – HDD truyền thống
- 1956: IBM giới thiệu ổ cứng đầu tiên – Model 350 Disk Storage với dung lượng 3.75MB.
- 1960s: IBM ra mắt ổ 1311 có thể tháo rời như máy giặt, tạo bước tiến cho sao lưu dữ liệu.
- Kích thước ổ đĩa giảm từ 24 inch xuống 3.5 inch/2.5 inch phổ biến hiện nay.
- 2025: HDD thương mại có dung lượng tối đa tới 36TB.
- Seagate là hãng tiên phong với ổ HDD 5MB 5.25” vào 1980 – đặt nền móng cho PC.
2. Ổ cứng lai – Hybrid Drives (SSHD)
- 2007: Seagate và Samsung giới thiệu ổ SSHD đầu tiên, kết hợp flash NAND với HDD.
- 2010–2012: Xuất hiện Momentus XT, Apple Fusion Drive với dung lượng flash cache lớn hơn.
- 2021: WD giới thiệu OptiNAND – HDD có bộ nhớ flash đệm iNAND bảo vệ dữ liệu khi mất điện.
3. SSD – Ổ lưu trữ thể rắn (Solid-State Drive)
- 1980: Flash memory ra đời (Toshiba); 1991: SanDisk tung SSD 20MB cho IBM laptop.
- 2007–2008: Crucial, Fusion-io ra mắt SSD 2.5” và PCIe với tốc độ vượt HDD nhiều lần.
- 2016–2018: SSD doanh nghiệp đạt dung lượng tới 100TB, tốc độ 15GB/s.
- 2021–2024: Xuất hiện NVMe 2.0, PCIe Gen 4 & 5, Samsung 990 EVO.
4. Giao tiếp & chuẩn kết nối lưu trữ
- SATA SSD: Dùng chuẩn cũ, tốc độ hạn chế (~550MB/s).
- NVMe SSD: Tối ưu cho flash, tốc độ truy xuất cực nhanh, độ trễ thấp.
- NVMe Gen 3–5:
- Gen 3: 2.5 – 3.5 GB/s
- Gen 4: 7 GB/s
- Gen 5: 14 GB/s
- M.2 Form Factor: Nhỏ gọn, hỗ trợ cả SATA và PCIe.
- Tương lai: HDD tích hợp giao thức NVMe dành cho Data Center.
Bảng so sánh nhanh các loại ổ cứng
| Thời kỳ / Loại ổ | Tính năng nổi bật | Ví dụ / Giai đoạn |
|---|---|---|
| HDD truyền thống | Đĩa quay, đầu đọc cơ khí, dung lượng tăng theo thời gian | IBM 350 (1956, 3.75MB) → HDD 36TB (2025) |
| SSHD (Hybrid Drive) | Kết hợp flash + HDD, tăng tốc dữ liệu hay dùng | Seagate Momentus XT, Apple Fusion Drive |
| SSD (Flash-based) | Không động cơ, tốc độ truy xuất vượt trội, độ bền cao | Từ 20MB (1991) → 100TB (2018+) |
| Giao tiếp lưu trữ SSD | SATA → NVMe PCIe 3/4/5, tốc độ cực cao | NVMe Gen 3 (3.5GB/s) → Gen 5 (14GB/s) |
| Tương lai HDD-NVMe | HDD dùng giao thức NVMe, hướng tới doanh nghiệp | Prototype Seagate, Data Center |
Kết luận
Từ HDD đầu tiên nặng hàng trăm kg chỉ lưu vài MB, công nghệ lưu trữ đã phát triển vượt bậc
với SSD NVMe Gen 4–5 hiện đại. Người dùng cá nhân nên ưu tiên SSD cho tốc độ,
trong khi HDD vẫn phù hợp cho lưu trữ dung lượng lớn với chi phí thấp.
